Paarden kunnen, net als mensen, last hebben van de warmte. Zeker op hete dagen zoals in de afgelopen zomers en de huidige (2020) het geval is, hebben paarden moeite met hun zogenoemde thermoregulatie; het vermogen om hun lichaamstemperatuur op peil te houden. Meer dan mensen en honden, zijn paarden relatief slecht in staat om warmte kwijt te raken. Op dagen waarbij de omgevingstemperatuur hoog is kan relatief gemakkelijk oververhitting, of erger nog, hittestress ontstaan. Maar wat is een te hoge omgevingstemperatuur? Wij als mensen ervaren een temperatuur tussen de 20 en 25 dragen als een aangename (zomer)temperatuur, maar voor paarden is dit eigenlijk al teveel van het ‘goeie’. De comfortabele omgevingstemperatuur voor paarden ligt tussen de -5 den +15 graden Celsius. Een hele andere ‘comfort zone’ dan voor ons! Het is dus belangrijk je te realiseren dat paarden het vaak als veel te warm ervaren en krijgen terwijl het voor ons juist lekker is. Juist onder die omstandigheden sporten met je paard (training, wedstrijd maar ook een recreatieve buitenrit) kan dus al snel leiden tot problemen. Los van het opwarmen van het lijf door een hoge omgevingstemperatuur, ontstaat er ook veel warmte bij het gebruik van de spieren tijdens de beweging. Deze extra opwarming van het lichaam kan leiden tot verminderde spierfunctie, verzuring en blessures. Als ruiter is het dus belangrijk om te weten wanneer je paard warm wordt en wanneer je moet opletten om oververhitting en hittestress tegen te gaan.
Los van de last die paarden kunnen hebben van de warmte spelen er nog andere bijkomende ‘hindernissen’ tijdens warme dagen.
Hieronder een aantal adviezen, die je kunt volgen tijdens de, soms extreem, warme/hete Nederlandse zomerdagen.
- Zorg altijd voor voldoende en vers drinkwater.
Paarden drinken onder normale condities gemiddeld 20 tot 30 liter water per dag. Bij extreme warmte en zonder enige vorm van inspanning kan dit oplopen tot 50 tot 60 liter per dag. Ook al staat je paard maar enkele uren buiten, bijvoorbeeld doordat de weidegang gedeeld met worden met andere paarden of simpel doordat het te heet is buiten, zal gedurende die enkele uurtjes toegang tot drinkwater continue gegarandeerd moeten zijn.
Zie voor meer informatie over drinkkust en wateropname van paarden
- Zorg voor schaduw op de wei.
Loopt je paard de hele dag op de wei/paddock of is het een zeer warme dag met veel zonneschijn, zorg er dan voor dat het ergens schaduw kan vinden. Geen boom, inloop- of schuilstal? Zet je paard dan binnen tijdens de heetste uren van de dag (10.00-15.00 uur). Is er sprake van een hittegolf dan is het juist verstandig om je paard in plaats van overdag, ’s nachts buiten te zetten.
- Zonnecrème of Zinkzalf.
Ook paarden kunnen verbranden. Vooral de roze tot witte huid rond de snoet of neusrug en langs de kenmerkende witte aftekeningen van de onderbenen zijn gevoelig voor zonnebrand. Insmeren met zonnecrème (ongeparfurmeerd en factor 50) is een betrouwbare oplossing.
Zie voor meer informatie over zonnebrand en overgevoeligheid voor Uv-licht
- Trainen/rijden tijdens koele momenten op de dag.
Zoals gezegd raken paarden hun overtollige lichaamstemperatuur slecht kwijt. Bij warme dagen en inspanning kan de lichaamstemperatuur wel 10 x sneller oplopen dan bij mensen. Dit kan leiden tot blessures en soms zelfs levensbedreigende situaties. Het is dan sterk aan te raden om tijdens periodes van extreme hitte helemaal niet te trainen of zelfs recreatief te rijden. Kies in die gevallen, waarbij het paard om andere reden toch in beweging moet blijven voor de koelere momenten van de dag (’s ochtends vroeg of ’s avonds laat).
- Koel je paard na de training/het rijden.
Tijdens een training of zelfs een bosritje loopt de lichaamstemperatuur van een paard snel op. Goed koelen na afloop is dan ook erg belangrijk. De meest efficiënte manier om te koelen is afspuiten of sponzen met koud water, en nagenoeg meteen het water wegtrekken met een zweetmes. En dit enkele keren te herhalen gedurende tien tot vijftien minuten.
Houd er rekening mee dat je je paard al moet gaan helpen met afkoelen rond temperaturen van 20-25°C en dat je zelfs meerdere malen het hele lichaam moet gaan koelen met ijswater als temperatuur richting de 30°C of meer gaan. De prestaties van het paard nemen bij de extreme zomertemperaturen, die we nu regelmatig kennen in Nederland drastisch af. Goeie acclimatisatie door je training aan te passen aan de omstandigheden en het paard te helpen met afkoelen en onnodige opwarming van het lichaam te voorkomen is essentieel.
- Voorkom droge hoeven
De hoeven van een paard zijn van nature elastisch en vertonen het zogenoemde ‘verende’ hoefmechanisme (schokdemping tijdens de belasting). Tijdens periodes van langdurige droogte, waarbij zowel de lucht als de ondergrond waar de paarden op staan droog is, drogen de hoeven snel uit. Dit leidt tot een afname van de elasticiteit en schok dempende werking van de hoeven. Het uitdrogen van de hoeven kun je alleen met water voorkomen, omdat dit voldoende doordringt in het hoorn van de hoef. Tijdens droge periodes is het dan ook verstandig om de hoeven regelmatig goed nat te maken met de tuinslang of een spons. Dit werkt het beste in de avond om te snelle verdamping van het water zoveel mogelijk te voorkomen. Na het goed nat maken kan een laagje hoefvet worden aangebracht om het water, wat in de hoef is getrokken, vast te houden. Hoefvet aanbrengen zonder de hoef eerst nat te zetten heeft geen enkel effect.
- Gebruik een vliegenmasker.
Warm weer trekt vliegen, dazen en andere insecten aan. Paarden kunnen vliegen op afstand houden met hun staart of door de huidspieren samen te trekken. Het hoofd blijft echter een kwetsbaar deel van het lijf. Met name het vocht rond de ogen vormt een aantrekkingsbron voor vliegen. Een passend vliegenmasker biedt vaak een goeie uitkomst en geeft paarden een hoop comfort.
- Verstrekken van extra elektrolyten via drinkwater.
Paarden zullen bij hoge omgevingstemperaturen in combinatie met training/rijden snel gaan zweten. Een heel natuurlijk fenomeen om juist de overtollige opwarming van het lichaam te niet te doen. Door verdamping van het water uit zweet koelt het paard namelijk af. Zweet bestaat echter niet alleen uit water, maar ook uit veel essentiële mineralen/zouten. Het is verstandig om het verlies bij frequent, langdurig of extreem zweten aan te vullen met elektrolyten.
