Voortplanting
U kunt bij Dierenhospitaal Visdonk terecht voor alle facetten rondom de voortplanting. We begeleiding u graag met de cyclus van de merrie, de drachtperiode en de geboorte van het veulen. We bieden kunstmatige inseminatie aan van zowel vers gekoeld en diepvriessperma. Deze begeleiding bieden we aan bij u aan huis respectievelijk op de kliniek. Ook voor verder onderzoek wanneer uw merrie niet drachtig wordt, of afwijkend gedrag vertoond bent u bij ons aan het goede adres.
Hieronder beschreven staan de meest voorkomende behandelingen/begeleidingstrajecten. Iedere situatie is weer anders, dus mocht u vragen hebben over uw merrie, bel of mail dan gerust naar de paardenafdeling.
Begeleiding voor inseminatie met vers sperma:
De merrie wordt onderzocht door middel van rectaal en echografisch onderzoek. Hiermee wordt het verloop van de cyclus gevolgd, en het optimale moment van inseminatie vastgesteld. Van te voren wordt er contact gelegd met de hengstenhouder over de beschikbaarheid van het sperma en de bestelcondities. Op een gezet moment in de cyclus wordt de merrie geïnsemineerd waarna er gecontroleerd wordt of ze heeft geovuleerd (een eisprong heeft gehad) en er geen tekenen zijn van een reactie of ontsteking van de baarmoeder na het dekken. Deze begeleiding kan aan huis plaatsvinden, of bij ons op de kliniek. Bij bezoek aan de kliniek betaald u geen visitekosten.
Begeleiding voor inseminatie met diepvries sperma:
De merrie wordt begeleid als hierboven, alleen wordt ze in de laatste dagen rondom de ovulatie met korte tussenpozen meerdere keren per dag gecontroleerd. Hierdoor wordt er zeer kort op de ovulatie geïnsemineerd om de kans op een succesvolle bevruchting te vergroten. Voor deze meer intensievere begeleiding wordt de merrie een klein aantal dagen opgenomen op de kliniek. Het aantal rietjes dat gebruikt wordt, wordt afgestemd met de hengstenhouder naar aanleiding van onderzoek van het sperma van de hengst. Ook na deze vorm van KI vindt altijd controle op een reactie van de baarmoeder plaats enkele uren na de inseminatie. Nadat deze controle heeft plaatsgevonden mag de merrie weer naar huis in afwachting van de drachtigheidscontrole.
Drachtcontrole:
De meeste merries worden drie tot viermaal gecontroleerd op dracht:
- De eerste drachtcontrole vindt bij voorkeur plaats op 14-16 dagen na de eisprong. In het geval van een dubbele eisprong moet deze termijn in elk geval aan worden gehouden.
- Twee weken later, dus 4 weken na de eisprong, wordt een tweede maal gecontroleerd op dracht. In dit stadium is de hartslag van het veulen reeds zichtbaar.
- Afhankelijk van de tijd van het jaar wordt er dan nogmaals gecontroleerd aan het einde van het seizoen om aan de hengstenhouder door te geven of de merrie nog steeds dragend is.
- Wanneer de eigenaar dit wenst kan er nog een aanvullende echo gemaakt worden. Deze vind plaats rond de 150 dagen dracht en dient om het veulen dat dan al als zodanig herkenbaar is in beeld te brengen. Bij correcte positie en met een beetje geluk is op dit moment ook vast te stellen of er een merrie of een hengstveulen geboren gaat worden.
Onderzoek van de “probleemmerrie”:
Wanneer er door ons, of door een dierenarts elders is vastgesteld dat de merrie ondanks goede begeleiding niet drachtig wil worden, kan er vervolgonderzoek plaats vinden. Afhankelijk van de aard van het probleem, de leeftijd van de merrie, bevindingen van de dierenarts en de wensen van de eigenaar kunnen verschillende onderzoeken worden ingesteld. Zo moet gedacht worden aan een kweek of bioptname van de baarmoeder, om eventuele ontsteking en/of degeneratie van de baarmoeder vast te stellen, of hormoononderzoek bij een aanhoudend afwijkende cyclus. Daarnaast worden we met enige regelmaat geconsulteerd voor merries die afwijkend of extreem gedrag vertonen tijdens de henstigheid. Ook hiervoor biedt echografisch- en bloedonderzoek vaak een goede basis om het probleem te achterhalen. Op basis van de uitslagen van deze onderzoeken kan voor uw merrie een therapie worden ingesteld, of worden alternatieve methodes om alsnog een veulentje te fokken besproken.
Aanvullende voortplantingstechnieken:
Wanneer merries zowel voor de fokkerij als in de sport worden ingezet, kan reguliere fertiliteitsbegeleiding soms tekort schieten. Ook als merries ouder worden, of er problemen ontstaan waardoor een natuurlijke dracht lastig blijkt, zijn aanvullende opties beschikbaar. Deze zijn ten alle tijden maatwerk maar ook met vragen over embryotransplantatie etc. helpen wij u graag. Mail of bel hiervoor met de paardenafdeling.
Problemen tijdens de dracht/ rondom de partus:
Wanneer de dracht enkele maanden vordert is de verwachting voor het veulen vaak hoog. Helaas komt het soms voor dat er problemen optreden tijdens de dracht. Klachten kunnen subtiel zijn, waarbij milde koliek, uitvloeiing uit de vulva of vroegtijdig opuieren soms het enige zijn dat de merrie toont. Het is van belang voor zowel merrie als veulen om deze klachten serieus te nemen en de merrie aan te bieden voor verder onderzoek. Ontsteking van de placenta (placentitis), een draaiing van de baarmoeder (torsio uteri) of een uierontsteking (mastitis) kunnen merrie en veulen ernstig ziek maken, en de kans op een gezond geboren veulen verkleinen.
De geboorte van het veulen:
Als het moment van de geboorte eenmaal is aangebroken, is het belangrijk om de merrie rustig haar gang te laten gaan. Wel zijn er een aantal vuistregels die gelden voor een normale partus en het normale gedrag van een vroeggeboren veulen. Ook hierbij geldt, dat de verschijnselen van een partus die misgaan soms subtiel zijn, maar dat vroegtijdig ingrijpen de kans op een gezonde merrie en veulen vergroot. Zie voor meer info over de geboorte de informatiebrief: De geboorte van het veulen. Bij twijfel: Bel direct met de kliniek! Ook in de spoed staan we voor u klaar bij problemen rondom de geboorte van uw veulen.
Meer informatie over geboorte en veulens: